ZAJĘCIA PROWADZI LOGOPEDA MAGDALENA LESZCZYŃSKA

 

 

 

ROZWOJ MOWY DZIECKA

 

Rozwój mowy dziecka jest procesem indywidualnym i u każdego dziecka może przebiegać nieco inaczej. Istnieją jednak pewne ramy czasowe, które określają, kiedy dana głoska powinna się pojawić.

Rodzicu jeśli niepokoi Cię coś w rozwoju mowy Twojego dziecka - koniecznie zgłoś się do logopedy! 

Jak rozwija się mowa?

Przygotowanie do mówienia mam już miejsce w życiu płodowym. W tym właśnie czasie kształtują się najważniejsze narządy i układy potrzebne nam do mówienia i słuchania.

Dziecko w łonie mamy już ćwiczy aparat mowy, poprzez połykanie wód płodowych, ssanie palców, wysuwanie języka czy dotykanie twarzy.

Słucha i zapamiętuje dźwięki, które je otaczają. Stymuluje swój układ nerwowy poprzez wrażenia dotykowe i zmiany pozycji. Zbiera doświadczenia i umiejętności potrzebne do mówienia i odbierania mowy.

Prof. Leon Kaczmarek wyróżnił 4 okresy rozwoju mowy, które trwają od urodzenia do ukończenia 7 roku życia. Są to:

• Okres melodii
• Okres wyrazu
• Okres zdania
• Okres swoistej mowy dziecięcej.

OKRES MELODII 0-1 ROK ŻYCIA

Okres ten można podzielić na mniejsze , kilkumiesięczne etapy:

- sygnału- apelu, czyli krzyku i płaczu. Dziecko w ten jeden możliwy dla niego sposób komunikuje swoje potrzeby.

- od 3 miesiąca dziecko głuży. Głużenie jest odruchowe i występuje nawet u niesłyszących dzieci. Głużenie przypomina „gulgotanie”, co związane jest z pozycją leżącą dziecka.

- po 6 miesiącu występuje etap gaworzenia. To zabawa dźwiękami, naśladowaniem siebie i innych. Maluszek wymawia głoski i sylaby, powtarza je i bawi się głosem. Pojawiają się głoski prawidłowe, jak i takie, których w zasobie języka polskiego nie ma. Dziecko może w tym czasie wypowiadać głoski, które później „znikają”, żeby po jakimś czasie znów się pojawić.

            OKOŁO 1 ROKU ŻYCIA POJAWIAJĄ SIĘ PIERWSZE WYRAZY

OKRES WYRAZU 1-2 ROK ŻYCIA

Dziecko zaczyna stawiać pierwsze kroki i wymawiać pierwsze słowa. Przybywa sylab, wyrazów, kombinacji słów i gestów. Uczy się odgłosów zwierząt i naśladuje je.

Wyrazy są niedoskonałe, najczęściej skracane, składają się czasem z jednej sylaby. Dziecko słucha i porównuje swoje wypowiedzi z dorosłymi, stara się poprawiać swoje wyrazy.

Pod koniec etapu wyrazu pojawiają się pierwsze, krótkie i niedoskonałe zdania, w większości zrozumiałe dla najbliższego otoczenia.

W okolicy drugich urodzin dziecko wymawia około 200 wyrazów, rozumie znacznie więcej.

Artykulacja (wymowa):

• Wymawia głoski: t d m n ń ś ź ć dź
• Może zamieniać: k na t, g na d, f na h
• Wymawia samogłoski z wyjątkiem nosowych: ą ę.

OKRES ZDANIA 2-3 ROK ŻYCIA

W tym czasie dziecko rozwija umiejętność posługiwania się zdaniami. Początkowo są one bardzo proste, składające się z dwóch wyrazów. Z czasem zdania stają się nieco dłuższe.

Bardzo dużo rozumie i reaguje na prośby i polecenia. Potrafi poprosić o coś, wyrazić sprzeciw, czy poinformować, np. o tym, że jest głodne.

Wypowiedzi stają się coraz bardziej złożone, powiększa się zasób słownictwa i dźwięków mowy – głosek.

Około trzecich urodzin dziecko wymawia 1000 słów.

Artykulacja (wymowa):

• Dziecko wymawia s z z dz, ale może zamieniać na ś ź ć dź
• Wymawia k g i nie zamienia ich na t d
• Może zamieniać głoskę r na l, lub j
• Może zamieniać głoskę l na j
• Głoski sz ż cz dż może zamieniać na s c z dz, lub ś ź ć dź.

OKRES SWOISTEJ MOWY DZIĘCEJ 3-7 ROK ŻYCIA

Ten okres obejmuje aż cztery lata życia dziecka. W tym czasie dziecko wzbogaca swój zasób słownictwa, zdania są coraz dłuższe, uczy się piosenek i wierszyków. Mowa rozwija się dynamicznie, pojawiają się nowe głoski.

W wieku 4-5 lat dziecko zaczyna tworzyć swoje neologizmy, czyli własne zupełnie nowe słowa, którymi nazywa otaczający je świat. Neologizmy powstają w zgodzie z regułami słowotwórstwa.

U progu siódmego roku życia dziecko jest już sprawnym użytkownikiem języka. Swobodnie rozmawia, informuje, pyta, rozkazuje. Opowiada o świecie tu i teraz, wczoraj i jutro. Słucha innych i utrzymuje kontakt wzrokowy. W zdaniach wciąż są błędy gramatyczne, to naturalne.

Artykulacja (wymowa):

• W 4 roku życia pojawiają się głoski sz ż cz dż
• Głoski s z c dz nie są już zamieniane na ś ź ć dź
• Wymawia wszystkie samogłoski
• W 6 roku życia pojawia się głoska r, a w 7 roku życia dziecko wymawia wszystkie głoski.

Od tego czasu, mowa ciągle się zmienia. Przybywa nowych słów z różnych dziedzin. Rozwija się umiejętność opowiadania, dyskusji, dialogu. Mowa się doskonali.